Uyuz hastalığı, kaşıntılı döküntülerle seyreden ve oldukça bulaşıcı olan, özellikle toplu yaşam alanlarında ve kış aylarında yaygın olarak görülen parazitik bir cilt hastalığıdır. Uyuz, Sarcoptes scabiei hominis adlı parazitin neden olduğu bir hastalıktır ve her yaştan, cinsiyet ve ırk fark etmeksizin herkesi etkileyebilir. Geceleri daha yoğun hale gelen kaşıntılar, ciltte döküntüler ve ciddi yaraların oluşmasına yol açabilir. Uyuz, hayvanlardan insanlara geçmez, yalnızca insandan insana bulaşır. Bulaşma, cinsel yolla, toplu yaşam alanlarında, yakın temasla, doğrudan ya da dolaylı olarak skabiesli hastaların kişisel eşyalarına temasla gerçekleşebilir.

Uyuz Hastalığında Belirtiler Nelerdir?

Uyuzun en belirgin bulgusu, özellikle geceleri artan ve sıcakla şiddetlenen kaşıntıdır. En sık etkilenen bölgeler arasında el parmak araları, el bileklerinin iç yüzü, koltuk altları, kalçalar, kadınlarda meme uçları ve erkeklerde genital bölge bulunur. Yetişkinlerde sırtın orta hattı, yüz ve saçlı deri genellikle etkilenmez, ancak bebeklerde bu bölgelerde de döküntüler görülebilir. Uyuzun en tipik cilt lezyonu, parmaklar arasında tünel şeklinde görülen, parazitin içinde yaşadığı gri-beyaz renkli ve 1-10 mm uzunluğunda olan tünel oluşumlarıdır. Ayrıca, deride küçük kabarıklıklar, sertlikler, su dolu baloncuklar ve kepekli kabuklu lezyonlar da görülebilir.

Uyuz Hastalığında Tedavi

Uyuzun etkin tedavisinde en önemli faktör, hastanın tedaviye uyumudur. Tedavi genellikle antiparaziter kremlerle yapılır (permetrin, fenotrin, sülfür, benzil benzoat, krotamiton, ivermektin, malation; sistemik tedavi olarak oral ivermektin). Klinik çalışmalara göre, uyuz hastalarının tedavi etkinliği birbirine yakın olsa da, tedavinin başarısı büyük ölçüde hastanın tedaviye uyumuna bağlıdır. Uyuz hastalarının tedavi planı oluşturulurken, aynı yaşam alanını paylaştıkları diğer kişilerin de tedavi edilmesi gereklidir; bu, enfeksiyonun tekrarını önlemek için zorunludur.

Skabies Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Tedavi Öncesi Duş: Tedaviye başlamadan önce duş alınmalı ve boyun ile kulak arkaları dahil tüm vücuda krem sürülmelidir. Krem sürerken parmak araları, göbek ve kasıklar unutulmamalıdır.

2. Bebek ve Erişkinlerde Baş Bölgesi Tedavisi: Özellikle bebeklerde, immün yetmezliği olanlarda ve saçlı deride lezyon görülen erişkinlerde, göz ve ağız çevresi korunarak baş bölgesi de tedavi edilmelidir.

3. Aile Bireylerinin Tedavisi: Yakın temasta bulunan aile bireyleri, şikayetleri olmasa bile mutlaka tedavi edilmelidir.

4. Emzirme: Emziren annelere, tedavi sonrası 5 güne kadar emzirmeye ara vermeleri önerilmektedir.

5. Giysiler ve Eşyaların Temizliği: Tedavi sonrası kullanılan giysiler, havlular ve nevresimler temiz olmalıdır. Eski eşyalar, uygun yöntemlerle parazitten arındırılmalıdır (örneğin, en az 10 dakika 50°C sıcaklıkta yıkama, ütüleme, yıkanamayan eşyaların 7 gün boyunca poşette bekletilmesi veya -10 ile -18°C arasında derin dondurucuda 5 saat bekletilmesi).

6. Tekrarlayan Tedavi Protokolleri: Krutlu skabiyes, yaygın skabies, immünsüprese hastalar ve salgın durumlarında, hastanın tedaviye uyumunun tam olmadığı durumlarda tekrarlayan tedavi protokollerine ihtiyaç duyulabilir.

7. Kaşıntı Devam Edebilir: Skabies akarı ve salgılarına karşı gelişen alerjik yanıt nedeniyle, kaşıntı tedavi sonrasında da devam edebilir.

8. İzolasyon: Krutlu skabiyes dışında, hastanın izole edilmesine gerek yoktur.

9. İlaç Direnci Durumu: Tekrarlayan tedaviye rağmen yeni lezyonların ortaya çıkması durumunda, ilaç direnci şüphesi doğabilir, ancak bu genellikle doğru tedavi uygulanmaması veya yeni skabiyesli kişilerle temasa devam edilmesi nedeniyle meydana gelir.

Sonuç:

Uyuz hastalığının etkili bir şekilde tedavi edilmesi ve olumsuz durumların yaşanmaması için uzman bir doktordan yardım almak oldukça önemlidir.