Rosacea, özellikle yüzün orta kısmında (burun, çene, alın ve yanaklar) görülen, kızarıklık ve yanma atakları ile başlayıp zamanla sivilceler, kalıcı kızarıklık, kılcal damarların belirginleşmesi, deri ödemi ve şişlik gibi belirtilerle ilerleyen kronik bir deri hastalığıdır. Bu hastalık, halk arasında "gül hastalığı" veya "gülleme" olarak da bilinir.

Rosacea'nın Nedenleri Nelerdir?

Rosacea'nın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki faktörler hastalığın gelişiminde rol oynayabilir:

1. Genetik Yatkınlık: Aile geçmişinde rosacea olan bireylerde hastalık daha yaygın görülebilir.

2. Enfeksiyonlar: En sık suçlanan enfeksiyonlar, mideyi etkileyen Helicobacter pylori bakterisi ve yüzde bulunan Demodex akarlarıdır.

3. Çevresel Faktörler: Güneş ışığı, aşırı sıcak veya soğuk hava, ani sıcaklık değişimleri gibi çevresel faktörler rosacea lezyonlarının başlamasına veya şiddetlenmesine yol açabilir.

4. Psikolojik Faktörler: Stres, duygu durum değişiklikleri ve psikolojik gerilim, özellikle kızarıklık ve yanma ataklarını tetikleyebilir.

5. Bağışıklık Sistemi Dengesizlikleri: Derinin doğal savunma mekanizmalarındaki dengesizlikler son yıllarda rosacea gelişiminde bir etken olarak öne çıkmaktadır.

Rosacea’yı Tetikleyen Faktörler

1. Yiyecekler ve İçecekler: Sıcak içecekler (çay, kahve), baharatlı yiyecekler, asidik gıdalar (turşu, çikolata), alkol ve sıcak-soğuk yiyecekler rosacea belirtilerini artırabilir.

2. Hava Koşulları: Güneş ışığı, sıcak hava, soğuk hava, nemli hava ve rüzgar gibi çevresel faktörler rosacea’nın kötüleşmesine yol açabilir.

3. Psikolojik Stres ve Aşırı Egzersiz: Stres, duygusal değişiklikler veya aşırı fiziksel aktivite rosacea’yı tetikleyebilir.

4. Banyo ve Kişisel Bakım Ürünleri: Sıcak suyla yapılan banyo, yüzü tahriş eden temizlik ürünleri (kolonya, tonik, gülsuyu) veya ıslak mendillerin kullanımı rosacea’yı artırabilir.

5. İlaçlar: Yüze uzun süreli topikal kortikosteroid kullanımı rosacea’yı şiddetlendirebilir.

6. Sistemik Durumlar: Adet dönemi, gebelik, menopoz gibi hormonal değişiklikler, aşırı öksürük veya kabızlık rosacea'nın alevlenmesine neden olabilir.

Rosacea Nasıl Tedavi Edilir?

Rosacea tedavisinde en etkili, konforlu ve güvenilir yöntemlerden biri BBL lazer tedavisidir. BBL lazer tedavisi ağrısız, acısız ve iğnesiz bir yöntem olup, rosacea'nın belirtilerini etkili bir şekilde kontrol altına alabilir.

Genel Önlemler

• Güneşten Korunma: Güneş ışığı, rosacea'yı tetikleyen en önemli faktörlerden biridir. Günde 2-4 saatte bir dermatolog önerisiyle uygun bir güneş koruyucu kullanılmalı ve güneş ışınlarının yoğun olduğu saatlerde güneşe maruziyetten kaçınılmalıdır.

Topikal Tedavi

Hafif vakalarda genellikle krem ve jel formülasyonları kullanılır. En yaygın kullanılan ilaçlar şunlardır:

• Metronidazol (krem, jel, losyon)
• Azelaik Asit (krem, jel)
• Sodyum Sülfasetamid ve Sülfasetamid-Sülfür karışımları Diğer tedavi seçenekleri arasında Tretinoin, Benzoil Peroksit, Eritromisin, Klindamisin, Tetrasiklin, %5 Permetrin Krem, Takrolimus ve Pimekrolimus yer alır.

Sistemik Tedavi

Şiddetli vakalarda, topikal tedavilerle birlikte sistemik antibiyotikler (minosiklin, doksisiklin, tetrasiklin, metronidazol, azitromisin) ve İzotretinoin gibi A vitamini türevleri kullanılabilir.

Rosacea İçin Özel Bir Diyet Var Mıdır?

Rosacea için özel bir diyet bulunmamaktadır. Ancak, yüzdeki kızarıklığı artıran yiyeceklerden ve içeceklerden (baharatlı gıdalar, sıcak içecekler, alkol) kaçınılması önerilir. Ayrıca sigara ve diğer tütün ürünlerinden de uzak durulmalıdır.

Rosacea tedavisi, hastalığın tam olarak iyileşmesini sağlamasa da, uygun tedavi ve önlemlerle belirtiler kontrol altına alınabilir ve yaşam kalitesi önemli ölçüde iyileştirilebilir.